Նախրապանը խեղդվել է գետում

Լեհվազցիներն այսօր հողին հանձնեցին գյուղի նախրապանին, որի դին փրկարաները գտել են երեկ` Մեղրի գետի ափին` նախկին պանրի գործարանի հարակից տարածքում:

Նախրապանը` 61-ամյա Ալբերտ Ավանեսովը, երկու օր առաջ սովորականի պես վաղ առավոտյան նախիրը արոտ է տարել, իսկ երեկոյան, առանց նախրապանի, տուն է վերադարձել անասունների մի մասը: Գյուղացիների որոնողական աշխատանքների արդյունքում մնացած անսունները գտնվել են Մեղրի գետի մյուս ափին: Իսկ նախրապանի դին փրկարարները հայտնաբերել են հաջորդ օրը:

Դատաբժշկական փորձաքննության արդյունքում պարզվել է, որ դիակի վրա բռնության հետքեր չկան: Ենթադրվում է, որ Ա.Ավանեսովը խեղդվել է գետում` մյուս ափն անցած անասուններին ետ վերադարձնելու ժամանակ:

“Ալբերտի ընտանիքը` հայրը, մայրը եւ երկու եղբայրները Լեհվազ են բռնագաղթել 1989-ին Բաքվից: Երեք եղբայրներից եւ ոչ մեկն այդպես էլ չի ամուսնացել` մեծ սեր ունեին ալկոհոլի նկատմամբ: Ալբերտը սկզբում հողին է հանձնել հորն ու մորը, անցած տարի` եղբորը եւ հիմա գյուղում ապրում էր կրտսեր եղբոր հետ”, - պատմում է Լեհվազի գյուղապետ Սասուն Զաքարյանը:

Այսպիսի կենսագրություն է թողել երեք արու զավակի տեր հայկական ընտանիքը, որը մահվան սարսափը սրտում ստիպված լքել է իր տունը եւ ապաստանել Հայաստանի հեռավոր մի գյուղում, որտեղ այդպես էլ չի կարողացել վերականգնել այն, ինչը բախտի կամոք խաթարվել էր:

Լեհվազցիները հրաժեշտ տվեցին գյուղի նախրապանին ու մտահոգ են, դեռ չգիտեն, թե ով է փոխարինելու նրան…

Գոհար Իսախանյան, Կապան

Սյունիքի գյուղացիների բիզնես-ծրագրերը մրցանակների են արժանացել

“Շիկահող” պետարգելոցի հարակից հինգ գյուղերի` Ծավի,  Սրաշենի, Ներքին Հանդի, Շիկահողի եւ Ճակատենի բնակիչներն էլ են խոստովանում, որ երբեք այսքան ոգեւորված չեն եղել: Գյուղացիների կողմից ներկայացված համայնքի զարգացման 51 բիզնես ծրագրերից 25-ը ճանաչվել են լավագույնը եւ արժանացել մրցանակների` յուրաքանչյուրը 100-120 հազար դրամ արժողության: Հաղթողներից 9-ը կանայք են, որոնց լրացուցիչ տրվել են նաեւ բջջային հեռախոսներ ու խոհանոցային էլեկտրական սարքավորումներ: Մրցանակների մեջ տեղ են գտել նաեւ զանազան խոհանոցային պարագաներ, գյուղատնտեսական աշխատանքային գործիքներ եւ այլն:

Ներքին Հանդ գյուղի բնակիչ Լաուրա Խալափյանի ու իր ամուսնու ծրագրերը եւս լավագույնների շարքում են: “Ես ներկայացրել եմ գյուղում խմորեղենի արտադրամասի հիմնման ծրագիր: Ինքս մասնագիտությամբ մանկավարժ եմ եւ աշխատում եմ գյուղի դպրոցում, նաեւ շատ եմ սիրում խմորեղեն պատրաստել եւ միշտ մտածել եմ նման ծրագրի իրականցման մասին: Ամուսնուս ներկայացրած ծրագիրը եւս շահել է, այն գյուղատնտեսության, կոնկրետ անասնապահության զարգացման վերաբերյալ է”, - ասում է նա:

Մրցույթն անցակցվել է Գերմանիայի Դաշնության տնտեսական զարգացման եւ համագործակցության նախարարությունը ներկայացնող KFW զարգացման բանկի ֆինասավորմամբ իրականցվող ””Շիկահող” պետարգելոցի հիմքի վրա կենսոլորտային տարածքի ստեղծման եւ շրջակա համայնքների սոցիալ-տնտեսական զարգացում” ծրագրի բաղադրիչ կազմող “Մրցույթ/մրցանակ” նախապատրաստական փուլի շրջանակներում:

“Ծրագրից սպասելիքները շատ են: Գյուղի յուրաքանչյուր օջախի բարեկեցության համար է արվում ամեն ինչ, որի անհրաժեշտությունն այսօր շատ է զգացվում”, - ասում է Ծավի գյուղապետ Արարատ Մարտիրոսյանը:

Ծրագրի պատասխանատուները նվերներից անմասն չեն թողել նաեւ գյուղերի մանկապարտեզների ու դպրոցների սաներին: SEF կազմակերպության հետ համատեղ նրանց են նվիրել խաղալիքներ ու պատկերազարդ գրքեր: Իսկ պետրագելոցի հերթական նվերը ժամանակակից հեռադիտակներն էին: Մինչ այդ նվիրել էին համակարգիչ, տպիչ մեքենա, գրենական պիտույքներ եւ այլն:

Դեռեւս ապրիլ ամսին “Մրցույթ/մրցանակ” բաղադրիչի շրջանակներում Շիկահողի ենթաշրջանի դպրոցների բոլոր 107 աշակերտները մասնակցել են ծրագրի կողմից անցկացված նկարչական մրցույթին եւ լավագույն 13 աշխատանքների հեղինակները պարգեւատրվել են արժեքավոր մրցանակներով, նաեւ յուրաքանչյուր մասնակից ստացել է անհատական նվերներ, իսկ մասնակից 5 դպրոցներին տրամադրվել են տարբեր դիդակտիկ նյութեր եւ գույք:

4 մլն եվրո արժողության այս ծրագրի իրականացման համար առաջարկվող 5 տարիների ընթացքում Շիկահողի ենթաշրջանը անհրաժեշտ աջակցություն կստանա UNESCO-ի ստանդարտներով “Մարդը եւ կենսոլորտը” ծրագրի շրջանակներում միջազգային ճանաչում ստանալու համար՝ որպես եզակի բնական արժեքներ պարունակող տարածք:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ, Կապան

Հունադավան եկեղեցին վտանգված է

Կապան քաղաքից 5-6 կմ դեպի հյուսիս-արեւելք գտնվող Բաշքենդ գյուղատեղիի հունական եկեղեցու ճակատագիրը շարունակում է անորոշ մնալ: 19-րդ դարում Կապանի հանքերը շահագործող օտարազգի հանքագործների համար կառուցված այս եկեղեցին, որը, իրավամբ, արվեստի յուրօրինակ գործ է, այսօր մոռացված է շատերի կողմից: Իսկ պատճառը ոչ թե եկեղեցու հունադավան լինելն է, այլ այն, որ հոգեւոր այս շինության ողջ տարածքը վթարային է եւ վտանգավոր:

Եկեղեցին մեկն է Սյունիքի այն ոչ հայկական պատմական հուշարձաններից, որոնք ներառված են պատմության եւ մշակույթի հուշարձանների պետական ցուցակում. այլ կերպ ասած` Բաշքենդի եկեղեցին պահպանվող տարածք է պետության կողմից “Եկեղեցու հիմքում ամբողջովին շահագործված հանքեր են: Շինության հյուսիսային եւ հարավ-արեւմտյան կողմերում խորը փլվածքներ կան, ինչի հետեւանքով եկեղեցու բոլոր պատերին ճաքեր են առաջացել, եւ չի բացառվում, որ մի օր էլ այն կփլվի”, - անհանգստանում է Պատմական միջավայրի պահպանության Սյունիքի մարզային ծառայության պետ Աստղիկ Հակոբյանը, ով բազմիցս է ահազանգել համապատասխան մարմիններին, որ եկեղեցին վթարային վիճակում է, եւ այն տեղափոխման կարիք ունի:

Երկու տարի առաջ “Դինո գոլդ մայնինգ քամփնի” ՓԲԸ-ն հանձն առավ լուծել եկեղեցու տեղափոխման խնդիրը, քանի որ ուներ այդ տարածքի հանքերի շահագործման լիցենզիա: Սակայն նպատակահարմար չհամարելով շահագործել հանքը, ձեռնարկությունը հրաժարվեց լիցենզիայից, ինչպես նաեւ` հրաժարվեց եկեղեցին տեղափոխելու ծրագրից: Խնդրով հետաքրքրվել է նաեւ վարչապետի վերահսկողական ծառայությունը, սակայն առայսօր ոչ մի քայլ չի ձեռնարկվել Բաշքենդի եկեղեցին փլուզումից փրկելու համար: Եկեղեցին կառուցվել է 1865թ., որի հարեւանությամբ կա զանգակատուն, դամբարան, որտեղ էլ թաղված է եկեղեցու շինարարը:

Սյունիքի մարզի տարածքում կան մի քանի մահմեդական գերեզմանոցներ, որոնք եւս հաշվառված են պահպանվող տարածքների պետական ցուցակում: Դրանցից է Աղիտուի մահմեդական գերեզմանոցը` կիսավեր մզկիթով: Համեմատաբար լավ է պահպանված Լեհվազի գերեզմանոցը: Այստեղ կա նաեւ ադրբեջանական կիսաքանդ դամբարան, որի ութանիստ հիմքը եւ պատերի մի մասը լավ պահպանված են: Նռնաձոր գյուղից 12 կմ հյուսիս-արեւելք’ նախկին հայկական Ըռնաձոր գյուղատեղիում եւս մահմեդական տապանաքարեր կան: Այլ հաշվառված ոչ հայկական հուշարձաններ մարզի տարածքում չկան, սակայն Քիրս, Քարուտ, Գեղի կոչվող տարածքներում մինչ այսօր պահպանված են ադրբեջանական գերեզմաններ:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ
Կապան

Կապանի զորամասը նշեց Հանրապետության տոնը

ԿԱՊԱՆ, 28 ՄԱՅԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Այսօր առավոտյան Հանրապետության օրվան նվիրված միջոցառումներ անցկացվեցին Կապանում տեղակայված N զորամասում: Մինչ օրվա առիթով կազմակերպված զինվորական միտինգը, տեղի ունեցավ 1992-94 թթ. մարտական գործությունների ժամանակ զոհված' զորամասի ավելի քան 500 զինծառայողների հիշատակին կանգնեցված խաչքարի հանդիսավոր բացում: «Նրանց մահը ծառայեց հայրենիքին» խորագրով խաչքարը զորամասում տեղադրվել է կապանցի գործարարների եւ հրամանատարության ջանքերով:
Զինվորական բացօթյա միտինգի ժամանակ մասնակիցները հարգեցին նահատակ ընկերների հիշատակը, հնչեցրին տոնին նվիրված շնորհավորանքի խոսքեր ու խաղաղության կոչեր: Կապանի «Ազատամարտ» կոմիտեի նախագահ Խորեն Հարությունյանը պատվոգրեր հանձնեց ռազմական գործողությունների ժամանակ Հայաստանի հարավարեւելյան սահմանների պաշտպանությանը մասնակցած կապանցի յոթ կանանց: ՀՀ ՊՆ նախարարի հրամանագրով «Ծովակալ Իսակով» մեդալ հանձնվեց զորամասի հրթիռահրետանային սպառազինության ծառայության պետ, մայոր Վիլեն Գալստյանին: Տոնական միտինգը Կապանի զորամասում ավարտվեց զինվորական շքերթով: Հանրապետության օրվա առիթով Կապանի քաղաքապետարանը նախաձեռնել էր նաեւ պսակադրության արարողություն' Հայաստանի առաջին Հանրապետության հիմնադիր, ծնունդով կապանցի Արամ Մանուկյանին հուշարձանին:

Կապանում մեքենան ընկել է Վաչագան գետը

16:03, 28 Մայիս, 2011
ԿԱՊԱՆ, 28 ՄԱՅԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Գիշերը' ժամը 03:00-ի սահմաններում, Կապան քաղաքի միջով հոսող Վաչագան գետն է ընկել «BMW X5» մակնիշի «17 ԼՍ 778» պետհամարանիշի ավտոմեքենան, որը վարել է Կապանի բնակիչ, 1985 թ. ծնված Վարդան Գեւորգյանը: Վթարը տեղի է ունեցել մարզպետարանի դիմաց' Մելիք-Ստեփանյան եւ Գ. Նժդեհ փողոցների հատման կամրջի վրա: Վարորդը եւ ուղեւորը՝ Կապան քաղաքի բնակիչ, 1977թ. ծնված Մասիս Անդրեասյանը, փափուկ հյուսվածքների սալջարդով տեղափոխվել են Կապանի բժշկական կենտրոն:
Այսօր առավոտյան հատուկ տեխնիկայի օգնությամբ մեքենան եւ կամրջի ջարդված ճաղաշարերը դուրս են բերվել գետից: Սյունիքի մարզային քննչական բաժնում փաստի առնչությամբ նյութեր են նախապատրաստվում: Ըստ Կապանի հիվանդանոցի վնասվածքաբանական բաժնի տվյալների' տուժողները ստացել են թեթեւ մարմնական վնասվածքներ, նրանց կյանքին վտանգ չի սպառնում:

8 միլիոնանոց զուգարանի ոդիսականը

Բոլոր ժամանակներում Կապանի այցելուները` թե տեղացիներ, թե օտարերկրացիներ, միշտ էլ բողոքել են քաղաքում գործող հասարակական զուգարանների պակասից, նաեւ` եղածներում առկա սանիտարական վիճակից: Առայսօր այդ խնդիրը մարզկենտրոնում մասամբ է լուծված` այն էլ շնորհիվ հատուկենտ, մասնավոր, վճարովի, նորակառույցների:

Այս խնդիրը լիովին կարելի էր լուծված համարել Կապան քաղաքից ոչ հեռու, բնության գրկում ծվարած 17-րդ դարի կառույց Հալիձորի բերդի այցելուների համար, որտեղ պետբյուջեից տրամադրված 8 մլն դրամով կառուցվել էր հասարակական զուգարան, շինարարների խոսքով, ժամանակակից չափանիշներին համապատասխան` կանանց եւ տղամարդկանց համար առանձին բաժիններով:

Սակայն իր տեսակի մեջ թանկարժեք այս կառույցն այդպես էլ երկար կյանք չունեցավ. շահագործումից կարճ ժամանակ անց անհայտ անձանց կողմից թալանվեց: Դեպքի առիթով Կապանի ոստիկանության բաժնում նյութեր են նախապատրաստվում:

“Զուգարանը կառուցված է բերդից 40 մ ներքեւ եւ դուրս է մեր իրականցրած հսկողությունից: Քանի որ բերդը ցանկապատված չէ, մեր հսկիչը հազիվ է կարողանում այն պաշտպանել անասուններից` տարածքը փարախ չդարձնելու համար: Բացի դրանից, ամրակցման ու բարեկարգման աշխատանքներից հետո դեռեւս շինաշխատանքներն իրականացնողները համապատասխան ակտով մեր հսկողությանը չեն հանձնել բերդը”, - ասում է Պատմական միջավայրի պահպանության Սյունիքի մարզային ծառայութան պետ Աստղիկ Հակոբյանը:

Հալիձորի բերդի բարեկարգման եւ ամրակցման նպատակով 2005թ-ից մինչ այսօր պետբյուջեից ծախսվել է 130 մլն դրամ, որով նորոգվել է բերդի Սուրբ Մինաս եկեղեցու տանիքը, վերականգնվել բերդի պարիսպն ու եկեղեցու գավիթը, տեղադրվել խաչը, սալահատակվել աստիճանահարթակները, բարեկարգվել շրջակայքը:

Այդ գումարից 8 մլն դրամով էլ կառուցվել է զուգարանը, որի  նորմալ գործունեությունը, ի դեպ, պետք է ապահովեին ներսում տեղադրված ջրի բաքերը, քանի որ տեղանքում ջուր չկա: Հարց է առաջանում, իսկ ով պետք է զուգարանը պարբերաբար ապահովեր ջրով, եթե անգամ բերդ տանող ճանապարը ոչ բոլոր մեքենաների համար է անցանելի:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ, Կապան

Մանկական կենտրոն Կապանում

Վերջին տարիներին անչափահասների կողմից կատարվող հանցագործությունների թիվը կտրուկ նվազել է Կապանի տարածաշրջանում:

2009-2011թթ. ընթացքում ոստիկանության Կապանի բաժանմունքի անչափահասների գործերով բաժինը գրանցել է հանցագործության  6 դեպք: Մինչդեռ միայն 2008-ին արձանագրվել է 6, 2007-ին` հանցագործության 9 դեպք:

Իսկ թե ինչն է նպաստել կապանցի անչափահասների կողմից կատարվող  օրինախախտ արարքների նվազմանը, կարծիքները տարբեր են: Ոստիկանության կազմակերպված աշխատա՞նք, բնակչության սոցիալական վիճակի համեմատական բարելավո՞ւմ, թե՞… Դժվար է ասել, սակայն մի բան ստույգ է, որ Կապանի համայնքի ավագանու որոշումը մանկական կենտրոն բացելու մասին ամենեւին էլ պայմանավորված չէ քաղաքում դժվար իրավիճակներում հայտնված երեխաների թվի ավելացմամբ:

“Այն կնպաստի համայնքի մինչեւ 18 տարեկան երեխաների առողջ զարգացմանը եւ բարեկեցությանը` երեխաների իրավունքները պաշտպանելու, ընտանիքներն ուժեղացնելու, համայնքի ռեսուրսները համախմբելու միջոցով”, - ասում է քաղաքապետարանի աշխատակազմի ղեկավար Սվետլանա Արզումանյանը:

Կապանի մանկական կենտրոնն այլեւս իրողություն է եւ ծնողների մասնակցությամբ գործելու է ամբողջ տարին, ունենալու է գործունեության հստակ ծրագիր, որտեղ հաշվի են առնվելու կենտրոնի երեխաների հետաքրքրությունները, հակումները, ընտանիքի եւ կրթական համակարգի պահանջները:

Կենտրոնը գործելու է Կապանի թիվ 6 մանկապարտեզի տարածքում, ունենալու է իր սեփական գույքը եւ 11 աշխատողներ, որոնց թվում` լոգոպետ, հոգեբան, սոցիալական մանկավարժ, սոցիալական աշխատող, իրավաբան:

“Նման մանկական կենտրոններ պետք է ստեղծվեն նաեւ մարզի մյուս համայնքներում: Ժամանակը ցույց կտա, որ դրա անհրաժեշտությունը կա: Մենք 2006թ-ից աշխատում ենք հանրապետության տարբեր քաղաքներում գործող այդպիսի կենտրոնների հետ ու ունենք դրական արդյունքներ”, - համոզված է ՀՀ ոստիկանության քրեական հետախուզության գլխավոր վարչության 3-րդ վարչության պետի տեղակալ, ոստիկանության գնդապետ Նելլի Դուրյանը:

ԳՈՀԱՐ ՒՍԱԽԱՆՅԱՆ, Կապան

ԻՆՏԵՐՆԵՏԸ, ԲՋՋԱՅԻՆ ՀԵՌԱԽՈՍՆ ՈՒ ՀՐԱՉԻԿ ՊԱՊԸ…

Եկող ամռանը` օգոստոսին, կապանցի Հրաչիկ պապը կդառնա 76 տարեկան: Առույգ ու կենսախինդ պապն իր կյանքում աշխատել է սիրած մասնագիտությամբ` վարորդ է եղել: Աշխատանքին զուգահեռ հող է մշակել, այգի տնկել, ինչպես նաեւ շատ է սիրել շախմատ խաղալ ու թերթ կարդալ: Կյանքի մեծ մասը գյուղում ապրած պապը, երբ թոռներից առաջին անգամ լսեց ինտերնետի մասին, նախ ծիծաղեց, հետո ասաց, որ ինքը նման հեքիաթների չի հավատում:

Ճիշտ նույն կերպ է արձագանքել Հրաչիկ պապի հայրը` Հակոբը, երբ 1961-ին իմացել է Յուրի Գագարինի տիեզերք թռչելու մասին: Հանքափոր Հակոբ պապն այդպես էլ չի հավատացել, որ մարդը կարողացել է հասնել տիեզերք, սակայն Հրաչիկ պապը ոչ միայն հավատաց ինտերնետին, այլեւ այսօր առանց դրա չի պատկերացնում իր կյանքը:

Ամիսներ առաջ էր, երբ դուստրը համակարգիչ գնեց եւ առաջին անգամ skype-ով պապը խոսեց մայրաքաղաքում ուսանող թոռների հետ, շատ զարմացավ ու այդ օրվանից պահանջեց, որ իրեն սովորեցնեն օգտվել համակարգչից: Սկզբում դժվարանում էր, հիշողությունը թույլ չէր տալիս միանգամից յուրացնելու ասածը, սակայն որոշ ժամանակ հետո սովորեց ինքնուրույն ինտերնետ մտնել, թերթ կարդալ ու շախմատ խաղալ: Իսկ այսօր արդեն նա օրվա մի մասն անցկացնում է համակարգչի առջեւ: Իսկ երբ տնեցիներից մեկը խնդրում է պապին տեղը զիջել իրեն, նեղանում է, դժկամությամբ վեր կենում ու բողոքում` “Ձեռս փող ընկավ, թե չէ, ես ինձ համար սեփական համակարգիչ եմ առնելու, տեսնեմ, էն ժամանակ ինչ եք ասելու”:

Հրաչիկ պապը կարդում է թերթերի ինտերնետային տարբերակները, ծանոթանում լրատվական գործակալությունների նյութերին եւ կարդացածը պատմում նախկին մանկավարժ կնոջը, իսկ վերջում միշտ ասում է` ինտերնետը լավ բան է, եթե ուզես, ասա, քեզ էլ կսովորեցնեմ:

Հատկապես հետաքրքվում է հայ-ադրբեջանական, հայ-թուրքական հարաբերություններով: Հրաչիկ պապին շատ է  մտահոգում Ղարաբաղի խնդիրը: Պատմում է, որ հակամարտությունների տարիներին մի քանի անգամ կամավոր զինկոմիրսարիատ է գնացել, պահանջել իրեն եւս տանել բանակ` կռվել էր ուզում թշնամու դեմ: Սակայն ամեն անգամ նրան մերժել են` պատճառաբանելով, որ տարիքն անց է: Այդ ժամանակ 57-58 տարեկան էր, դեռ աշխատում էր ու ադրբեջանցիների նշանառության տակ վերցված ճանապարհով մազութ էր տեղափոխում իր բեռնատարով, որպեսզի կանգ չառներ քաղաքը հացով ապահովող միակ փռի աշխատանքը: Ասում է, որ խորհրդային տարիներին ադրբեջանցի հարեւաններ, ընկերներ է ունեցել, շատ համերաշխ են ապրել: Ինքը նրանցից ադրբեջաներեն է սովորել, մինչեւ հիմա դեռ հիշում է այդ լեզուն, վերջերս էլ  ադրբեջաներենով շփվել է իրանցի վարորդի հետ եւ օգնել նրան:

Այսօր ինտերնետն այլեւս չի զարմացնում Հարչիկ պապին, ինչպես նաեւ չի զարմացնում բջջային հեռախոսը, որը երեք տարի առաջ թոռն է նվիրել:

Հիշողությունից մեկ-մեկ գանգատվող Հրաչիկ պապը, տնից դուրս գալիս, երբեք չի մոռանում իր հետ տանել բջջային հեռախոսը, որով կարողանում է միայն զանգել ում պետք է ու պատասխանել զանգերին, ասում է` էսքանն ինձ հերիք է, մնացածն ի՞նչ եմ անում: Օրվա ընթացքում ով զանգի-չզանգի Հրաչիկ պապին, մեկ զանգ նա պարտադիր ստանում է` մանկության ընկերոջից` Համլետից: Նրանց ընկերությունը սկսվել է, ինչպես իրենք են ասում` դեռ օրորոցից: Այսօր Հրաչիկ պապի առօրյայի մի մասն են կազմում ինտերնետն ու բջջային հեռախոսը, չնայած տիրապետում է դրանց ընձեռած հնարավորությունների չնչին մասին միայն: Իսկ երբ դրանց մասին խոսք է լինում, ասում է` “ Էհ, ափսոս, բա ջահել չլինեի”:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ

Կարկուտն իմացել է գյուղի տեղը

“Մեր գյուղն այնքան փոքր է ու անուշադրության մատնված, որ միշտ թվացել է, թե մեր տեղը իմացող չկա: Բայց պարզվում է, որ կարկուտն իմացել է”, - ասում է Կապանի Խդրանց գյուղի բնակիչ Էմիլ Բաբայանը:

Նա միակը չէ, որի ցանքսերն ու այգիները հողին են հավասարվել երեկ ուշ երեկոյան` ժամը 22-ի սահմաններում, տեղացած աննախադեպ կարկուտի հետեւանքով: Ուժգին կարկուտից հոսանքազրկվել էր գյուղը, ջարդվել են ապակիներ, 90-100 տոկոսով վնասվել են գյուղի  բանջարանոցները, ջերմոցներն ու այգիները:

“66 տարեկան եմ, նման բան չէի տեսել: 30 րոպեի ընթացքում գետինը ծածկվեց 15 սմ հաստության կարկուտի շերտով: Ամեն մեկը մի ընկույզ չափ էր: Տնից դուրս գալ հնարավոր չէր: 2500մ տնամերձ հողամասում վարել էի ամեն ինչ: Արդեն արել էի կարտոֆիլի առաջին փխրեցումը: Իսկ հիմա արածս ջուրն է ընկել: 1992թ-ին էլ տունս է հրետակոծվել: Երեք արկ է ընկել շենքիս  վրա: Մինչեւ այսօր ոչ մի փոխհատուցում չեմ ստացել: Եղած թոշակովս էլ հազիվ վարկ ենք փակում”, - ասում է Գագիկ Սարգսյանը:

80-ամյա  Ռայա Մարտիրոսյանը գյուղում միայնակ է ապրում: Երբ սկսվել է կարկուտը, շատ է վախեցել, ինչպես ինքն է ասում` թվացել է, թե երկրաշարժ է: “Էս քանի օրն էլ գյուղում խոսում էին, որ թերթերում գրել են, թե աշխարհի վերջն է լինելու: Երբ լույսերը անջատվեցին, ինձ թվաց, որ իրոք աշխարհի վերջն է”, - հուսահատ ու վախը դեռեւս լիովին չթոթափած պատմում է 80-ամյա Ռայա տատը, որի ցանքսերը եւս տուժել են, սակայն նրան ավելի շատ հուզում էին տուժած խոտհարքները, ինչի պատճառով իր միակ կովին կերակրելու համար ձմռանը խոտ չի ունենալու:

“Եթե լոբին ու սածիլավոր կուլտուրաները դեռ կարելի է նորից աճեցնել, ապա կարտոֆիլը հնարավոր չէ: Մինչդեռ գյուղացիները սերմը ձեռք էին բերել 400-450 դրամով եւ ակնկալում էին լավ բերք: Էլ չեմ խոսում այգիների մասին: Ծառերի վրայից մանր, խակ պտուղներն ու տերեւներն ամբողջովին թափվել են”, - ասում է Խդրանցի գյուղապետ Անդրանիկ Բաբայանը:

“Արեցիքն ու դատարկ նստեցինք, 3 ամսվա աշխատանքը մի ակնթարթում ջուր դառավ, գնաց, հույսներս կառավարությունն է, որ փոխհատուցի: Բայց դե անցած ամռանն էլ գյուղում 60 խոզ սատկեց, ոչինչ էլ չտվեցին: Հիմա էլ անասուններին գոմերից չենք կարող հանել, կարկուտից խոտը դառնացել է, կթունավորվեն: Կարկուտի շերտը դժվար հասցնի հալվել այս ամսվա ընթացքում: Իսկ թե ինչ են ուտելու անասունները, չգիտենք”, - մտահոգվում է Հրանտ Սարգսյանը:

Սակայն խդրանցիներից ամենատխուրը երեւի թե 72-ամյա Փարավոն Մովսիսյանն էր` կանգնած էր լուռ ու ոչինչ չէր խոսում:

Համագյուղացիները կես կատակ, կես լուրջ պատմեցին, որ Փարավոն պապը արդեն մի քանի տարի է կնոջ մահից հետո մենակ է ապրում: Որոշել է` Էս քանի օրը Կապանից կին առնել: Երեք տեղ հող էր մշակել, բայց երեկվա կարկուտից դատարկաձեռն է մնացել ու հիմա մտավախություն ունի, որ “հարսնացուն կփոշմանի ու չի գա”:

Խդրանց գյուղը Սյունիքում միակը չէ, որ տուժել է երեկվա կարկուտից: Աղետից տուժել են Կապանի տարածաշրջանի եւս 6 եւ Մեղրու 7 համայնքներ: Վնասի չափը հաշվարկելու համար մարզպետարանում ստեղծվել է հանձնաժողով:

Գոհար Իսախանյան, Կապան

Դինո գոլդ մայնինգ քամփնի-ն ընդլայնում է գործունեությունը

“Հանքավայրի շահագործումը պետք է լինի պետության մենաշնորհը”: Այսպիսի կարծիք է հնչել Կապանի քաղաքապետարանում անցկացված “Դինո գոլդ մայնինգ քամփնի” ՓԲԸ  հերթական նախագծի հանրային քննարկման ընթացքում: Ի դեպ` ընկերությունը մարզում հանքարդյուանբերությամբ զբաղվող չորս ձեռնարկություններից միակն է, որ պահպանում է օրենքի պահանջը եւ իր նախագծերն իրականացնելուց առաջ կազմակերպում է հանրային լսումներ:

Քննարկվող նախագիծը վերաբերում էր կոմբինատի Շահումյանի հանքավայրի ընդլայնման ընթացքում շրջակա մրջավայրի վրա ազդեցության գնահատամանը: Փաստաթղթում ներկայացված են ընկերության արտադրական գործընթացները եւ հզորությունը մինչեւ ընդլայնումը, բերված են ելքային բնակլիմայական պայմանները, նախատեսվող ընդլայնման բնութագրերը եւ ցուցանիշները: Նշված տեղեկությունների եւ տվյալների հիման վրա հաշվարկվել են ընդլայնման արդյունքում շրջակա միջավայրի վրա սպասվող ազդեցության ցուցանիշները:

Ներկայացնելով փաստաթուղթը ընկերության բնապահպանության բաժնի պետի պաշտոնակատար Հասմիկ Մկրտումյանը նշեց, որ ֆաբրիկան այսօր աշխատում է իր հզորության ընդամենը 20-30 տոկոսով եւ որոշում է կայացվել ընդլայնել ձեռնարկության հզորությունները` տարեկան 300 հազար տ-ից անցնելով 600 հազար տոննա հանքաքարի արդյունահանման: Իր խոսքում կարեւորեց այն հանգամանքը, որ հանքաքարի արդյունահանումը կատարվելու է միայն փակ եղանակով: Իսկ հանքավայրից հանքաքարի արդյունահանման նախագիծը կներկայացվի որոշ ժամանակ հետո: Առայժմ այն ներկայացված է ՀՀ բնապահպանության նախարարության փորձաքննությանը:

Փաստաթղթի քննարկումն ընթանում էր սուր բանավեճով: Մասնակիցների` բնապահպանների, ՀԿ ներկայացուցիչների,  լեռնահանքային արդյունաբերության նախկին աշխատողների, ավագանու անդամների, համայնքի ներկայացուցիչների առաջարկությունների հիմքում այն պահանջն էր, որ կոմբինատը պետք է գործի, սակայն նվազագույնս պետք է հասցվեն այն բնապահպանական խնդիրները, որ առաջանում են ձեռնարկության գործունեության ընթացքում: Նրանց մտահոգում էր նաեւ այն  սոցիալական ծրագրերն ու նոր աշխատատեղերի բացումը, որը հնարավոր է նախագծի իրականցումից հետո: Բնապահպաններն ահազանգեցին, որ պետք է ուշադրություն դարձնել հանքաքար տեղափոխող մեքենաների անվադողերի լվացմանը, նաեւ հանրապետությունում միայն կոմբինատի Թեջադինի հանքի շրջակայքում աճող վայրի քաջվարդի էնդեմիկ տեսակի պահպանմանը:

Պատասխանելով մասնակիցների հարցերին ընկերության հասարակայնության եւ կառավարության հետ կապերի պատասխանատու Նորայր Աղայանն ասաց, որ  մատնանշված բոլոր թերությունները, բացթողումները քննարկվելու են եւ հնարավորինս դրանք ներառվելու են նախագծի մեջ:

Նախագծի քննարկման վերջում մասնակիցները պահանջեցին արձանագրության մեջ անպայման նշել, որ Կապանի բնակչությունը դեմ է Շահումյանի հանքավայրի բաց եղանակով շահագործմանը:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ, Կապան

Ֆրանսիացիները վերականգնում են Սյունիքի պատմական հուշարձանները

Վերջին տարիներին Սյունիքի մարզի պատմամշակութային հուշարձանների պահպանմամբ ու վերականգնմամբ մտահոգ է նաեւ ֆրանսիական “Երկիր-մշակույթ” կազմակերպությունը: Արդեն չորս տարի է  “Երկիր-մշակույթ” -ի ջանքերով վերականգնվում է Կապանի Եղվարդ գյուղի 18-րդ դարի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին

 “Մնում է միայն բարեկարգել եկեղեցու շրջապատը եւ վերջ: Նախատեսված է եկող ամռանը` օգոստոսին, մեծ հանդիսավորությամբ շահագործման հանձնել եւ միաժամանակ օծել լիովին վերականգնված եկեղեցին: Բացման հանդիսությանը միայն 30 հյուրեր կլինեն Ֆրանսիայից”, - ասում է Պատմական միջավայրի պահպանության Սյունիքի մարզային ծառայության պետ Աստղիկ Հակոբյանը:

Մասնագետ-վարպետներից բացի Եղվարդի եկեղեցու վերականգնմանն իրենց լուման են ներդրել հարյուրավոր հայ երիտասարդ կամավորներ` աշխարհի տարբեր երկրներց: Անցած տարի եկեղեցու շինաշխատանքներին, իր ընկերների հետ միասին, մասնակցել է նաեւ հանրաճանաչ կինոռեժիսոր Ատոմ Էգոյանի որդին` Արշիլը: Նրան Եղվարդում տեսակցելու են եկել ծնողները` Ատոմ Էգոյանն ու Արսինե Խանջյանը, որոնց այցը գյուղում վերածվել է իսկական տոնի եղվարդցիների համար:

Այս տարի “Երկիր-մշակույթ” կազմակերպության խորհրդի հավաքում հաստատվել են Սյունիքում իրականացվելիք նոր ծրագրեր: Դրանցից մեկը Հին Գորիս գյուղատեղիում Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցու վերականգնման ու նորոգման ծրագիրն է: Եկեղեցու շրջակայքում կազմակերպությունն արդեն պեղումներ կատարել է, իսկ ընթացիկ տարում նախատեսված են եկեղեցու վերականգնման նախագծային աշխատանքները, որից հետո հնարավոր է սկսվի նաեւ շինարարությունը:

Մյուս ծրագիրը Անգեղակոթի միջնադարյան գերեզմանատան տարածքում 5-րդ դարին թվագրվող կոթողի շրջակայքում պեղումներն են: “Կարծիքներ կան, որ հենց այստեղ է գտնվում Վարդան Մամիկոնյանի գերեզմանը, չնայած անգեղակոթցիների կարծիքով դա Վասակ Սյունու գերեզմանն է:

Ներկայում կոթողի որոշակի տարրեր, օրինակ խոյակը, դրված է Անգեղակոթի Վարդան Զորավոր եկեղեցու բակի գերեզմանոցում, հուշասյունը, որի վրա կա խաչքար, կանգնեցված է գերեզմանոցի այլ տարածքում: Այս ամենը հստակեցման կարիք ունի, որի համար էլ կիրականացվեն պեղումներ” - ասում է Ա.Հակոբյանը:

Կազմակերպության այս տարվա մյուս ծրագրերը ներառում են պահպանվող հուշարձանների տանիքների մաքրման աշխատանքներ: Տարիների ընթացքում եկեղեցիների տանիքներին բուսականությունից բացի ծառեր են աճել, ինչը հնարավոր է շինությունների փլուզման պատճառ դառնա:

Նախատեսվում է ամռանը մաքրել Բղենո Նորավանքի (10-11-րդ դարեր) տանիքը, որտեղ բուսականությունն արդեն սալիկների տակից է աճում: Եթե ֆինանսական միջոցները հնարավորություն տան, նման աշխատանքներ կկատարվեն նաեւ Բարձրավանի Քարինտակի Սուրբ Մինաս եկեղեցու (13-րդ դար) տանիքին:

Վերականգնման կարիք ունեցող եկեղեցիների տանիքներում պայքարը բուսականության դեմ ժամանակավոր բնույթ կկրի` մինչեւ շինության վերականգնումը: Իսկ, օրինակ, Բղենո Նորավանքի տանիքին աճած ծառերը կհատվեն, որից հետո դրանց արմատները կչորացվեն հատուկ նյութերի օգնությամբ:

Գոհար Իսախանյան, Կապան

Մեկնարկեց գարնանային զորակոչը

Այսօրվանից մեկնարկեց 2011թ. գարնանային զորակոչը, որը կավարտվի հունիսի 30-ին: Դեռեւս օրեր առաջ Սյունիքի մարզխորհրդի նիստում Գորիսի զինկոմ մայոր Մելիքսեթ Պողոսյանը հայտարարել է, որ մարզի զինվորական կոմիսարիատները պատրաստ են բարձր մակարդակով անցկացնելու այս զորակոչը եւ կատարելու առաջադրանքը:

Իսկ դա մարզի չորս զինկոմիսարիատների համար աննախադեպ չէ:  Անցած տարվա գարնանային եւ աշնանային զորակոչի ժամանակ ցուցաբերած բարձր առաջադիմության համար ՊՆ-ում տարեկան արդյունքների ամփոփման ժամանակ  Սյունիքը ճանաչվել է լավագույնը, եւ մարզպետ Սուրիկ Խաչատրյանն ու Գորիսի զինկոմը նախարարի կողմից պարգեւատրվել են թանկարժեք նվերներով, իսկ Մեղրիի զինկոմ մայոր Դավիթ Անանյանն արժանացել է պատվոգրի:

“Սյունիքում զորակոչից խուսափողների թիվը համեմատաբար քիչ է մյուս մարզերից: Սակայն պետք է համապատասխան աշխատանք իրականացվի` չհաշվառված զինակոչիկներին հայտնաբերելու եւ ներկայացնելու զորակոչային հանձնաժողովին”, - ասում է Մ. Պողոսյանը:

Ըստ նրա, կան որոշ դժվարություններ, որոնք փորձում են լուծել: Մարզի որոշ համայնքներում դեռեւս ձեւական բնույթ են կրում հաշվառված զինապարտ քաղաքացիների գրանցամատյանները եւ չեն ընդգրկում քաղաքացիների բոլոր տվյալները: Մինչդեռ տեղական ինքնակառավարման մարմինները պարտավոր են դա անել եւ պահանջվող տվյալները պարբերաբար ներկայացնել զինկոմիսարիատներ:

Զինակոչիկներին մարզից ստացիոնար հետազոտման նպատակով մայրաքաղաք ուղարկելիս տրվող ճանապարհածախսը չի համապատասխանում ներկա գներին: Հիվանդանոցում մասամբ է լուծվում սննդի հարցը, կամ դրա դիմաց տրվող դրամական փոխհատուցումը: Հիվանդանոցները գերծանրաբեռնված են եւ հետազոտման ուղարկված զինակոչիկները ժամանակին չեն կարողանում հետազոտվել եւ ներկայացնել եզրակացություններ:

Գոհար Իսախանյան, Կապան

Ճաշակ ունեցողը փող չունի, փող ունեցողը արվեստի հետ կապ չունի

“Լոռվա ձոր” հայրենակցական միության եւ “Փյունիկ” հիմնադրամի նախաձեռնությամբ առաջին անգամ Սյունիքում անցկացվեց նկարիչների սիմպոզիում, որին մասնակցել են նաեւ կապանցի երեք նկարիչ` Հայաստանի նկարիչների միության անդամներ Լորիկ Մինասյանը, Վահրամ Խաչատրյանը, Հրանտ Էլչյանը: Անցած տարի Լորիկ Մինասյանը մասնակցել է նաեւ Լոռիում անցկացված սիմպոզիումին:

“Առաջին անգամն էի նկարում լոռվա բնաշխարհը, հրաշալի էր: Գնացինք նաեւ Արցախ, եղանք ազատարգված տարածքներում: Ուրախ եմ, որ հերթը հասավ Սյունիքին, եղանակն էլ բարեհաճ է”, - ասում է նա:

Յոթ օրվա ընթացքում նկարիչները, բաժանվելով խմբերի, մարզի տարբեր վայրերում` Կապանում, Քաջարանում, Մեղրիում, Գորիսում ու Սիսիանում նկարեցին գարնանային էտյուդներ: Հետագայում այդ աշխատանքները տեղ կգտնեն Նկարիչների միության կազմակերպած ցուցահանդեսում: Նկարիչների մեկական աշխատանք էլ կտրվի սիմպոզիումի կազմակերպիչներին:

Նման նախաձեռնությունը հատկապես մարզի նկարիչների համար հարմար առիթ է ներկայացնելու իրենց աշխատանքները, նաեւ դրանք վաճառելու եւ գումար վաստակելու համար:

“Սիմպոզիումը լավ հնարավորություն է շփվելու գեղանկարիչների հետ, զարգացնելու նոր ճաշակ, նոր մոտեցումներ, ինչու չէ, նաեւ մանրամասն ծանոթանալու մեր բնաշխարհին, հավատացեք, մենք դրա կարիքն էլ ունենք”, - ասում է Լորիկ Մինասյանը, ով երկրորդ տարին է մայրաքաղաք է տեղափոխվել:

Նա կարծում է, որ նման միջոցառումները շատ կարեւոր են, քանի որ հատկապես Կապանում նկարիչները հնարավորություն չունեն լիարժեք նվիրվելու իրենց գործին: “Կար կորիզ Կապանում`  Նկարիչների միության յոթ անդամ ունենք, բայց երբ նկարիչը չի ստեղծագործում, ամեն ինչ քանդվում է”, - ասում է նա:

Վահրամ Խաչատրյանին սիմպոզիումը նոր եռանդ, նոր ոգեւորություն է հաղորդել: “Ոգեւորությունը շատ անհրաժեշտ է ստեղծագործող նկարչին: Եթե իմանաս, որ կա պահանջ, որ ինչ-որ մեկին պետք են քո նկարները, կաշխատես, կստեղծագործես: Ես 500-ից ավելի նկարներ ունեմ, որոնք հանդիսատեսի կարիք ունեն, ինչու չէ, նաեւ` գնորդի: Իսկ այսօր մեզ վրա ուշադրություն չեն դարձնում: Ճաշակ ունեցողը փող չունի, փող ունեցողը արվեստի հետ կապ չունի”, - ասում է նա:

Սիմպոզիումի ընթացքում Վ.Խաչատրյանը 10 աշխատանք է նկարել: Ուրախ կլինի, եթե դրանք վաճառվեն ցուցահանդեսի ժամանակ: Արվեստով զբաղվելու, արվեստին նվիրվելու համար ֆինանս է պետք: Իսկ ինքը ստիպված է աշխատել նաեւ թատրոնում, որպես նկարիչ-բեմադրող: Կարծում է, որ եթե չաշխատի, իր խոսքով` “սոված ու աղքատ կլինի”:

Հրանտ Էլչյանը եւս արվեստի համար քիչ ժամանակ է ունենում: Նա կենցաղային խնդիրները լուծելու համար ստիպված է մանկավարժություն անել, նաեւ զբաղվում է մեղվաբուծությամբ: “Սիմպոզիումը մեծ առաջընթաց է, քանի որ այստեղ մշակութային կյանքը մեռած է, այստեղ արվեստով հետաքրքրվողներ չկան, այստեղ մշակույթը մոռացվում է, արվեստը` մեռնում”: Համաձայնվելով ընկերների հետ Լ.Մինասյանն ասում է` “Այս ամենի միակ փրկությունը հավատն է: Եթե անունով քրիստոնյա ենք, ուրեմն պիտի քրիստոնիա լինենք նաեւ գործով: Ես այսպես եմ տեսնում այս ամենի փրկությունը”:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆԿապան

Ճաշակ ունեցողը փող չունի, փող ունեցողը արվեստի հետ կապ չունի

“Լոռվա ձոր” հայրենակցական միության եւ “Փյունիկ” հիմնադրամի նախաձեռնությամբ առաջին անգամ Սյունիքում անցկացվեց նկարիչների սիմպոզիում, որին մասնակցել են նաեւ կապանցի երեք նկարիչ` Հայաստանի նկարիչների միության անդամներ Լորիկ Մինասյանը, Վահրամ Խաչատրյանը, Հրանտ Էլչյանը: Անցած տարի Լորիկ Մինասյանը մասնակցել է նաեւ Լոռիում անցկացված սիմպոզիումին:

“Առաջին անգամն էի նկարում լոռվա բնաշխարհը, հրաշալի էր: Գնացինք նաեւ Արցախ, եղանք ազատարգված տարածքներում: Ուրախ եմ, որ հերթը հասավ Սյունիքին, եղանակն էլ բարեհաճ է”, - ասում է նա:

Յոթ օրվա ընթացքում նկարիչները, բաժանվելով խմբերի, մարզի տարբեր վայրերում` Կապանում, Քաջարանում, Մեղրիում, Գորիսում ու Սիսիանում նկարեցին գարնանային էտյուդներ: Հետագայում այդ աշխատանքները տեղ կգտնեն Նկարիչների միության կազմակերպած ցուցահանդեսում: Նկարիչների մեկական աշխատանք էլ կտրվի սիմպոզիումի կազմակերպիչներին:

Նման նախաձեռնությունը հատկապես մարզի նկարիչների համար հարմար առիթ է ներկայացնելու իրենց աշխատանքները, նաեւ դրանք վաճառելու եւ գումար վաստակելու համար:

“Սիմպոզիումը լավ հնարավորություն է շփվելու գեղանկարիչների հետ, զարգացնելու նոր ճաշակ, նոր մոտեցումներ, ինչու չէ, նաեւ մանրամասն ծանոթանալու մեր բնաշխարհին, հավատացեք, մենք դրա կարիքն էլ ունենք”, - ասում է Լորիկ Մինասյանը, ով երկրորդ տարին է մայրաքաղաք է տեղափոխվել:

Նա կարծում է, որ նման միջոցառումները շատ կարեւոր են, քանի որ հատկապես Կապանում նկարիչները հնարավորություն չունեն լիարժեք նվիրվելու իրենց գործին: “Կար կորիզ Կապանում`  Նկարիչների միության յոթ անդամ ունենք, բայց երբ նկարիչը չի ստեղծագործում, ամեն ինչ քանդվում է”, - ասում է նա:

Վահրամ Խաչատրյանին սիմպոզիումը նոր եռանդ, նոր ոգեւորություն է հաղորդել: “Ոգեւորությունը շատ անհրաժեշտ է ստեղծագործող նկարչին: Եթե իմանաս, որ կա պահանջ, որ ինչ-որ մեկին պետք են քո նկարները, կաշխատես, կստեղծագործես: Ես 500-ից ավելի նկարներ ունեմ, որոնք հանդիսատեսի կարիք ունեն, ինչու չէ, նաեւ` գնորդի: Իսկ այսօր մեզ վրա ուշադրություն չեն դարձնում: Ճաշակ ունեցողը փող չունի, փող ունեցողը արվեստի հետ կապ չունի”, - ասում է նա:

Սիմպոզիումի ընթացքում Վ.Խաչատրյանը 10 աշխատանք է նկարել: Ուրախ կլինի, եթե դրանք վաճառվեն ցուցահանդեսի ժամանակ: Արվեստով զբաղվելու, արվեստին նվիրվելու համար ֆինանս է պետք: Իսկ ինքը ստիպված է աշխատել նաեւ թատրոնում, որպես նկարիչ-բեմադրող: Կարծում է, որ եթե չաշխատի, իր խոսքով` “սոված ու աղքատ կլինի”:

Հրանտ Էլչյանը եւս արվեստի համար քիչ ժամանակ է ունենում: Նա կենցաղային խնդիրները լուծելու համար ստիպված է մանկավարժություն անել, նաեւ զբաղվում է մեղվաբուծությամբ: “Սիմպոզիումը մեծ առաջընթաց է, քանի որ այստեղ մշակութային կյանքը մեռած է, այստեղ արվեստով հետաքրքրվողներ չկան, այստեղ մշակույթը մոռացվում է, արվեստը` մեռնում”: Համաձայնվելով ընկերների հետ Լ.Մինասյանն ասում է` “Այս ամենի միակ փրկությունը հավատն է: Եթե անունով քրիստոնյա ենք, ուրեմն պիտի քրիստոնիա լինենք նաեւ գործով: Ես այսպես եմ տեսնում այս ամենի փրկությունը”:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ

Կապան

Կապանին խոստացան մաքուր ջուր

Հորդառատ անձրեւներից հետո Կապանում այլեւս խմելու ջուրը պղտոր չի լինի: Սա դեռեւս խոստում է, որ “Հայջրմուղկոյուղի” ՓԲԸ գլխավոր տնօրեն Պատրիկ Լորենը տվել է մարզկենտրոնի բնակիչներին` Կապան կատարած այցի ժամանակ:

Իսկ նրա այցը մարզկենտրոն առաջին անգամը չէր, բայց շատ սպասված էր: “Արդեն 4-րդ անգամն է հանդիպում ենք, դուք խոսում եք ներդրվելիք միլիոնների մասին, սակայն Կապանի ջրամատակարարման ներքին ցանցում վթարները օրեցօր շատանում են ու մեծանում այն վնասները, որ առաջանում են վթարների հետեւանքով: Անցած տարի Հալիձոր թաղամասում գրանցված բարձր ճնշման խողովակի պայթյունից հրաշքով են փրկվել մոտակա մանկապարտեզի 20 երեխաները: Մինաս Պապյան փողոցն արդեն երկու տարի է քանդել եք, փակել ճանապարհը մեքենաների համար ու թողնելով այդպես քանդված` դադարեցրել աշխատանքները: Անցած օրը Հալիձոր թաղամասի կամրջի վրայով անցնող ջրատարում արձանագրված վթարի պատճառով տեղահան է եղել 60-70 քառ.մ ասֆալտ: Եթե պետք է, էլի կարող եմ թվարկել”, - ասաց քաղաքապետ Արթուր Աթայանը` Պ.Լորենի հետ հանդիպման ժամանակ:

Քաղաքապետին հուզում էր նաեւ այն հարցը, թե ինչու քաղաքի մի շենքում տեղի ունեցած վթարի պատճառով ժամերով պետք է դադարեցվի մի ողջ թաղամասի ջրամատակարարում` վթարը վերացնելու համար: “Մենք պատրաստ ենք աջակցել: Ընդամենը 70-80 փականի տեղադրման խնդիր է: Համատեղ անենք այդ աշխատանքները, գոնե այս խնդիրը լուծվի”,- պատրաստակամություն է հայտնել քաղաքապետը:

Հանդիպման ժամանակ Պատրիկ Լորենը խոստովանել է, որ տեղյակ է բոլոր խնդիրների մասին եւ հույս հայտնել, որ նախատեսված ծրագրերի իրականացումից հետո, եթե ոչ ամբողջությամբ, ապա զգալիորեն կբարելավվի ջրամատակարարումը Կապան քաղաքում:

Խոսքը ընկերության մշակած երկու ծրագրերի մասին է, որոնք կֆինանսավորվեն Ասիական (1,5 մլն դոլար) եւ Եվրոպական (2,7 մլն դոլար) զարգացման բանկերի կողմից: Առաջին ծրագրով նախատեսվում է Կապանի անհատական տներ ունեցող թաղամասերում, որտեղ կորուստները գերազանցում են մատակարարվող ջրի ավելի քան 80 տոկոսը, ջրատարի ներքին ցանցի 25 կմ երկարության հին խողովակները փոխարինել նորերով: Երկրորդ ծրագրով եւս նմանատիպ աշխատանքներ կկատարվեն ջրատարի այլ հատվածներում: Իսկ խմելու ջրի մաքրման կայանի համար արդեն իսկ ձեռք են բերվել նոր, ժամանակակից սարքավորումներ, որոնց տեղադրումից հետո էականորեն կլավանա ջրի որակը:

“Մոտ ժամանակներս սպասվում է Ասիական զարգացման բանկի ներկայացուցիչների այցը Հայաստան: Նրանք կառավարության հետ կքննարկեն 50 մլն դոլար վարկի տրամադրման հարցը: Նախատեսում ենք այդ գումարից եւս որոշակի մաս տրամադրել Կապանին”, - քաղաքապետի հետ հանդիպմանն ասաց ընկերության գլխավոր տնօրենը:

Իսկ առաջիկա 5 տարիներին Կապանի կոյուղու եւ ջրահեռացման ցանցերում աշխատանքներ չեն նախատեսվում: Դրանք կարվեն միայն հավելյալ գումարների առկայության դեպքում:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ

ՇԻԿԱՀՈՂԸ ԱՇԽԱՐՀԻՆ ՀԵՏԱՔՐՔՐՈՒՄ Է

Գեղեցիկ ու մաքուր, բարեկարգ ու լուսավոր, փարթամ բուսականությամբ, գազաֆիկացված, փողոցներ` ավտոբուսի կանգառներով, զբոսայգի` կարուսելներով… Իրենց նկարչական  աշխատանքներում հայրենի գյուղն այսպես են երազում տեսնել Կապանի տարածաշրջանի Ճակատեն, Շիկահող, Սրաշեն, Ծավ եւ Ներքին Հանդ համայնքների երեխաները:

Սրանք այն հինգ գյուղերն են, որոնք ընդգրկված են Գերմանիայի վերակառուցման բանկի (KFW) եւ ՀՀ բնապահպանության նախարարության միջեւ կնքված համաձայնագրի շրջանակներում իրականացվող ”Շիկահող” պետարգելոցի հիմքի վրա կենսոլորտային տարածքի ստեղծման եւ շրջակա համայնքների սոցիալ-տնտեսական զարգացում” ծրագրում:

Նախագծի ընդհանուր արժեքը 4 մլն եվրո է, տեւողությունը` 5 տարի: Ծրագրի նախնական փուլ համարվող ”Մրցույթ/մրցանակ” միջոցառման շրջանակներում է կազմակերպվել “Իմ երազանքների գյուղը” թեմայով նկարչական աշխատանքների մրցույթը` նշված հինգ համայնքների դպրոցներում:

Մրցույթին մասնակցել է 110 երեխա, որոնցից 13-ի աշխատանքները ճանաչվել են լավագույնը եւ ծրագրի ղեկավարության կողմից արժանացել թանկարժեք նվերների` բջջային հեռախոսների եւ ուսապարկերի:

“Պատկերացնել անգամ չէինք կարող, որ հեռավոր գյուղերի երեխաներն այսքան վառ երեւակայություն ունեն: Մասնակիցներից մեկի աշխատանքում արջը գրկել էր ծառը եւ թույլ չէր տալիս մարդկանց կտրել այն: Սա խոսում է բնության նկատմամբ երեխայի ունեցած անսահման սիրո մասին: Նման հետաքրքիր աշխատանքները շատ էին եւ որոշել, թե որոնք են լավագույնները, իրոք դժվար էր”, - ասում է մրցույթի ժյուրիի անդամ Վլադիկ Ղուկասյանը:

Մրցույթին մասնակցած մյուս երեխաներին, նաեւ այդ գյուղերի դպրոցներին եւս բաժին են հասել նվերներ` գունավոր կավիճներ, նկարչական տետրեր, մատիտներ, ներկեր, վրձիններ, պատկերազարդ գրքեր, գնդակներ, սեղանի խաղեր, նաեւ` պահպանվող բուսական ու կենդանական աշխարհին նվիրված պլակատներ` կենսաբանության դասաժամերին օգտագործելու համար:

“Շիկահողի ենթաշրջանի բնությունը շատ եզակի է ու հիանալի: Այն միջազգային  նշանակություն ունի եւ հետաքրքրում է ողջ աշխարհին: Դա է պատճառը, որ ես ու ծրագրի մյուս պատասխանատուները հանձնարարական ենք ստացել հնարավորինս արդյունավետ իրականացնել այս նախագիծը, որի ավարտին տարածաշրջանում կունենանք բնության հետ ներդաշնակ ապրող մարդիկ ու բարեկեցիկ բնակչություն”, - ասում է ծրագրի ղեկավար Գյունտեր Լոյսքանդլին:

Բնապահպանական այս ծրագիրը, որը ենթադրում է, առաջինը Հայաստանում, “Շիկահող” պետարգելոցը որպես միջուկ օգտագործելով, ստեղծել կենսոլորտային պահպանվող տարածք, գումարներ է նախատեսում նաեւ հինգ գյուղական համայնքների անհատական տնտեսությունների եկամտի ավելացման, բնամթերքի իրացման եւ համայնքային եկամուտների մուտքերի մեծացման համար: Կլինեն ծրագրեր նաեւ Կապան քաղաքի համար:

ԳՈՀԱՐ ԻՍԱԽԱՆՅԱՆ
Կապան